Blockchain, dağıtık bir veri tabanı teknolojisidir ve genellikle kripto para birimleri gibi dijital varlıkların transferi için kullanılır. Blockchain, verilerin birbirine bağlı bloklar halinde zincirleme olarak saklandığı bir yapıya sahiptir. Bu bloklar, geçmiş işlemlerin kaydedildiği ve bu işlemlerin değiştirilemez olduğu bir şekilde birbirlerine bağlıdır.

Lojistik örneğiyle açıklamak gerekirse, bir ürünün tedarik zincirini takip etmek için blockchain kullanabiliriz. Örneğin, bir kahve üreticisi, çekirdek kahve çekirdeklerinin üretim aşamasından tüketiciye ulaşmasına kadar olan süreci blockchain üzerinde izleyebilir.

  • Üretim Aşaması: Çiftçi kahve çekirdeklerini toplar ve bunları işler. Bu işlem blockchain’e kaydedilir ve bir blok oluşturur.
  • Taşıma ve Depolama: İşlenmiş kahve çekirdekleri, bir nakliye firması tarafından alınır ve depolama tesislerine taşınır. Bu işlem de blockchain’e kaydedilir ve bir sonraki bloğu oluşturur.
  • Dağıtım ve Satış: Kahve çekirdekleri perakende mağazalara veya müşterilere gönderilir. Her bir sevkiyat ve satış işlemi de blockchain’de kaydedilir.

Bu süreç boyunca, her aşama blockchain’e bir blok olarak kaydedilir ve bu bloklar birbirlerine zincirleme olarak bağlanır. Bu sayede, ürünün her adımı geriye dönük olarak izlenebilir ve herhangi bir değişiklik veya sahtekarlık tespit edilebilir. Blockchain, verilerin değiştirilemezliği ve dağıtık yapısı sayesinde güvenilir bir izleme ve takip sistemi sağlar.

Blockchain’in önemli özelliklerini lojistik açısından basitleştirerek açıklarsak👇

  • Dağıtık Yapı: Blockchain, verilerin merkezi bir otoriteye değil, dağıtık bir ağa yayıldığı bir yapıya sahiptir. Bu, lojistik süreçte birden fazla aktörün (örneğin, tedarikçiler, üreticiler, taşıyıcılar, perakendeciler) bir araya geldiği karmaşık bir ortamda iş birliğini ve veri paylaşımını kolaylaştırır.
  • Değiştirilemezlik: Bir kez bloğa eklenen verileri değiştirmek zor ve pratik olarak imkansızdır. Bu, lojistik süreç boyunca herhangi bir verinin güvenilirliğini ve bütünlüğünü sağlar. Örneğin, bir ürünün sevkiyat tarihi veya teslimat durumu bir kez bloğa eklenirse, bu bilgiler sonradan değiştirilemez ve manipüle edilemez.
  • Zaman Damgası (Timestamp): Her bir blok, belirli bir zaman diliminde oluşturulur ve bu zaman damgası blok içindeki verilerin ne zaman eklenmiş olduğunu gösterir. Bu, lojistik süreçte hangi işlemlerin ne zaman gerçekleştiğini ve hangi sırayla olduğunu izlemeyi kolaylaştırır. Örneğin, bir ürünün ne zaman üretildiği, ne zaman taşındığı ve ne zaman teslim edildiği gibi bilgiler zaman damgası ile belirlenebilir.
  • Gizlilik ve Güvenlik: Blockchain, kriptografi teknikleriyle korunur ve güvenli bir şekilde veri saklar. Bu, lojistik süreçte ticari sırların ve hassas bilgilerin korunmasına yardımcı olurken, aynı zamanda verilerin yetkilendirilmemiş erişimlere karşı korunmasını sağlar.
  • İzlenebilirlik: Blockchain, her katılımcının aynı veri setine erişimine olanak tanır ve bu verilerin geçmişini geriye dönük olarak izlemeyi sağlar. Bu, lojistik süreç boyunca ürünlerin kaynağından tüketiciye kadar olan yolculuğunu şeffaf bir şekilde izlemeyi sağlar. Örneğin, bir ürünün hangi tedarikçiden geldiği, hangi taşıyıcılar tarafından taşındığı ve hangi depolama tesislerinde saklandığı gibi bilgileri herkes görebilir.