Yapay zeka desteğiyle hazırlanmış bu içerik, Türkiye’deki Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından yayımlanmış ve kripto varlıkların regülasyonu, müşteri fonlarının korunması, platformların faaliyetlerinin düzenlenmesi gibi maddeleri açıklayan kapsamlı bir rehber niteliğinde. Bu duyuru, özellikle platformlar üzerinde faaliyet gösteren kripto varlık hizmet sağlayıcılarının, belirli kurallara uyumlu şekilde faaliyet göstermesini zorunlu kılıyor. İşte her maddeyi daha anlaşılır hale getiren detaylı birer açıklama ve örnekleri içeren içeriğimiz👇
Madde 1: Müşteri Nakitlerinin Bankalarda Tutulması
SPK, kripto varlık platformlarının müşterilere ait nakitleri kendi varlıklarından ayrı tutmaları gerektiğini vurguluyor. Ayrıca, bu nakitler mutlaka bankalarda, müşteriler adına açılmış hesaplarda saklanmalıdır.
- Örnek: Bir kripto borsası, kullanıcıların TL yatırmalarına izin veriyor. Kullanıcıların yatırdığı bu TL’ler, borsanın kendi hesabında değil, müşterilerin adına açılmış özel bir banka hesabında saklanmalıdır. Eğer borsa bu parayı kendi hesabında tutarsa, bu kuralı ihlal eder.
Olumlu Etki: Müşteri varlıklarının güvenliği artar. Ayrı hesaplarda tutulan nakitler, platformun iflası ya da mali sıkıntı yaşaması durumunda kullanıcıların paralarının korunmasını sağlar.
Olumsuz Etki: Platformlar için operasyonel maliyetler ve zorluklar artabilir. Ayrı hesaplar oluşturmak ve bu hesapları yönetmek daha fazla kaynak gerektirebilir.
Madde 2: Müşteri Emirlerinin Alınma Yöntemleri
Platformlar, müşteri emirlerini yalnızca kendi web siteleri, mobil uygulamaları veya kayıtlı telefon numaraları üzerinden almalıdır. Whatsapp, Telegram gibi sosyal medya platformları üzerinden emir kabul edilmesi yasaklanmıştır.
- Örnek: Bir müşteri, bir kripto para borsasına Telegram üzerinden alım emri verir. Borsa bu emri kabul ederse, mevzuata aykırı davranmış olur. Borsa bu emri sadece kendi platformu üzerinden kabul etmelidir.
Olumlu Etki: Emirlerin daha güvenli kanallardan alınması, dolandırıcılık ve kimlik hırsızlığı gibi riskleri azaltır. Resmi kanallardan emir alınması, işlem kayıtlarının izlenebilirliğini artırır.
Olumsuz Etki: Sosyal medya üzerinden hızlı işlem yapmaya alışmış kullanıcılar için süreçler daha karmaşık hale gelebilir ve platformların kullanımı zorlaşabilir. Müşteri memnuniyeti olumsuz etkilenebilir.
Madde 3: Döviz Bürosu Benzeri Yapıların Yasağı
Döviz büroları gibi faaliyet gösteren, kripto varlık alım-satım işlemlerini sürekli ticari faaliyet olarak yürüten yapılara yasak getirilmiştir. Bu tür işlemlerin platformlar üzerinden yürütülmesi gerektiği belirtilmiştir.
- Örnek: İstanbul’da bir döviz bürosu, müşterilerden nakit alarak onlara Bitcoin satıyor. Bu işlemi düzenli olarak yapıyorlarsa, bu faaliyet artık yasaklıdır ve bu işlemler yalnızca lisanslı platformlar üzerinden yapılmalıdır.
Olumlu Etki: Lisanslı ve düzenlemeye tabi platformlara yönlendirme yapılarak, sektördeki güvenlik ve şeffaflık artar. Kayıt dışı işlemler azaltılır.
Olumsuz Etki: Geleneksel yollarla kripto varlık alım-satımı yapan küçük işletmeler bu düzenlemeyle işlerini kaybedebilir. Merdiven altı işlem yapanların sektörden çıkması kullanıcıların bazılarına olumsuz yansıyabilir.
Madde 4: NFT’ler ve Sanal Oyun Varlıkları
NFT’ler ve sadece sanal oyunlarda kullanılan varlıklar, sermaye piyasası kanununun belirlediği listeleme esaslarına tabi değildir. Yani bu varlıkların alım-satımı SPK tarafından düzenlenmemektedir.
- Örnek: Bir platform, sadece bir oyunda kullanılabilen dijital karakterlerin NFT’lerini satıyor. Bu varlıklar sermaye piyasası kanunlarına tabi değildir, ancak bu varlıkların alım-satımı açıkça belirtilmeli ve kullanıcıya bu varlıkların SPK denetimine tabi olmadığı bildirilmelidir.
Olumlu Etki: NFT ve oyun varlıkları sermaye piyasası kanunlarına tabi olmadığından, bu alanlarda inovasyon ve girişimcilik faaliyetleri artabilir. Daha fazla kullanıcı ve yatırımcı çekebilir.
Olumsuz Etki: Regülasyon eksikliği nedeniyle bu varlıkların dolandırıcılık faaliyetlerine daha açık hale gelmesi riski vardır. Kullanıcılar bu tür varlıklarda zarar edebilir.
Madde 5: Likidite Sağlayan Kurumlar
Platformlara likidite sağlamak amacıyla fiyat teklifi veren, ancak harici hizmet sunmayan kuruluşlar platform faaliyeti olarak değerlendirilmeyecektir.
- Örnek: Bir finansal kurum, kripto borsasında alım-satım işlemlerine likidite sağlamak için sürekli olarak teklif veriyor, ancak kullanıcılarla doğrudan bir ilişkisi yok. Bu faaliyet, platform faaliyeti olarak değerlendirilmeyecek ve ayrı bir lisans gerekmeyecektir.
Olumlu Etki: Platformların likidite sağlayıcıları tarafından desteklenmesi, fiyatların daha istikrarlı olmasına katkı sağlayarak piyasa derinliğini artırır.
Olumsuz Etki: Likidite sağlayıcıların şeffaflık eksikliği, piyasa manipülasyonu endişelerine yol açabilir. Bazı kullanıcılar, bu durumun piyasa üzerinde tekelleşme yaratabileceğinden endişe edebilir.
Madde 6: P2P Dijital Pazar Yerleri
P2P (eşler arası) dijital pazar yerlerinde kripto varlık alım-satımı düzenli bir ticari faaliyet olarak icra edilirse, bu faaliyet izinsiz kripto varlık hizmet sağlayıcılığı olarak değerlendirilecektir. Bu faaliyetler 08.11.2024 tarihine kadar sona erdirilmelidir.
- Örnek: Bir platform, kullanıcıların kendi aralarında doğrudan Bitcoin alıp satabileceği bir P2P hizmeti sunuyor. Eğer bu platform kendisi adına, kullanıcılar hesabına düzenli olarak işlem yapıyorsa, faaliyetini durdurmalıdır.
Olumlu Etki: P2P platformlarının sınırlanması, izinsiz ve düzensiz faaliyetlerin önüne geçerek dolandırıcılık riskini azaltır. Kullanıcıların işlemlerinin daha güvenilir platformlarda gerçekleşmesi sağlanır.
Olumsuz Etki: Merkezi olmayan ticarete dayalı sistemler kullanan kişiler için alternatiflerin azalması, kullanıcı memnuniyetini düşürebilir. Özellikle yerel kripto topluluklarında olumsuz bir tepki yaratabilir.
Madde 7: Diğer Kurumların Yetki ve Düzenlemeleri
Kripto varlıkların kullanıldığı tüm faaliyetler, hangi sektör ya da varlık türü (örneğin emtia, gayrimenkul) olduğuna bakılmaksızın, ilgili kurumların düzenlemelerine uygun olarak yürütülmelidir.
- Örnek: Bir emlak şirketi, gayrimenkul satışlarında Bitcoin kabul ediyor. Bu işlemler, SPK’nın belirlediği sermaye piyasası kurallarına değil, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü gibi kurumların düzenlemelerine tabidir.
Olumlu Etki: Kripto varlıkların kullanıldığı farklı sektörlerdeki düzenlemelerle uyum sağlanarak, daha istikrarlı bir düzen sağlanır. Sektörler arası entegrasyon kolaylaşır.
Olumsuz Etki: Farklı sektörlerdeki düzenleyici kurumlarla uyum sağlama zorunluluğu, bürokratik süreçleri karmaşıklaştırabilir ve platformların operasyonel maliyetlerini artırabilir.
Madde 8: Reklam ve İlanlarda Dürüstlük
Kripto varlık platformları, reklam ve duyurularında objektif olmalı ve yanıltıcı bilgilere yer vermemelidir. Yatırımcıları yanlış yönlendirecek veya zarara karşı garanti taahhüdü içeren reklamlar yapamazlar.
- Örnek: Bir kripto borsası, yatırımcılara %100 kazanç garantisi veren bir reklam yaparsa, bu düzenlemeye aykırı olur. Borsalar yatırım riskini açıkça belirtmelidir.
Olumlu Etki: Kullanıcıların yanıltıcı reklamlardan korunması sağlanır. Reklamların şeffaf ve dürüst olması, sektördeki güveni artırır ve yatırımcıların korunmasını sağlar.
Olumsuz Etki: Platformların pazarlama stratejileri sınırlanabilir ve kullanıcı çekmek için yaratıcı kampanyalar yapma yetenekleri daralabilir. Özellikle yeni kullanıcılar için çekici kampanyalar azalabilir.
Madde 9: Promosyon Kampanyaları Yasağı
Kripto varlık platformları, belirli bir getiri garantisi veren veya platforma müşteri kazandıran kişilere fayda sağlayan promosyon kampanyaları düzenleyemez.
- Örnek: Bir borsa, arkadaşını getiren kişiye ücretsiz Bitcoin veriyorsa, bu kampanya 15 gün içinde sona erdirilmelidir.
Olumlu Etki: Kullanıcıları yanlış yönlendirebilecek agresif promosyon kampanyalarının önüne geçilerek, sağlıksız rekabetin önlenmesi sağlanır. Sektörde daha sağlıklı bir büyüme ortamı oluşur.
Olumsuz Etki: Promosyon kampanyaları, platformların yeni kullanıcı çekmesinde önemli bir araçtır. Bu yasağın getirilmesi, platformların büyümesini yavaşlatabilir ve kullanıcı sayısını sınırlayabilir.
Madde 10: Merkezi Kayıt Kuruluşu’na Veri Transferi
Kripto platformları, Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş. (MKK) ile gerekli sistem entegrasyonunu kurmalı ve veri transferi yapmalıdır.
- Örnek: Bir kripto platformu, müşterilerinin alım-satım verilerini MKK’ya entegre şekilde iletmek zorundadır. Bununla ilgili teknik altyapıyı kurması gerekir.
Olumlu Etki: Şeffaflık ve denetim artar. MKK’ya veri transferi, işlem geçmişinin güvenli bir şekilde saklanmasını ve denetlenmesini sağlar. Bu da sektördeki güveni artırır.
Olumsuz Etki: Veri transferi ve entegrasyon işlemleri, platformlar için ekstra teknik altyapı ve maliyet gerektirebilir. Küçük platformlar bu düzenlemeye uyum sağlamakta zorlanabilir.
Madde 11: Platformlarda Kripto Varlıkların Saklanması
Platformlar, yalnızca kendi cüzdanlarında mevcut olan kripto varlıkların satışını yapabilir ve müşterilere ait kripto varlıkların yönetiminde üçüncü kişilere yetki veremezler. Ödünç işlemler veya kaldıraçlı işlemler yapamazlar.
- Örnek: Bir platform, müşterilerine olmayan kripto varlıkları satarsa veya kaldıraçlı işlemler sunarsa, bu kurala aykırı hareket etmiş olur. Müşteriye ancak platform cüzdanında mevcut kripto varlıkları satabilir.
Olumlu Etki: Kullanıcıların kripto varlıklarının güvenli bir şekilde saklanması sağlanır. Platformların yalnızca mevcut varlıkları satmasına yönelik kısıtlama, sahtekarlık riskini azaltır.
Olumsuz Etki: Platformların sunduğu finansal ürün yelpazesi daralabilir. Özellikle ödünç alma veya kaldıraçlı işlem yapmak isteyen kullanıcılar için platformlar daha az çekici hale gelebilir.
Madde 12: Müşteri Cüzdanlarının Kontrolü
Platformlar, müşterilerine ait kripto varlıkların saklandığı cüzdanların anahtarlarının kontrolünü elinde bulundurmalıdır. Aksi takdirde bu durum yasal ihlal olarak değerlendirilecektir.
- Örnek: Bir platform, müşterilerin kripto varlıklarını başka bir şirketin cüzdanında saklıyorsa ve kontrolü o şirkete devrediyorsa, bu düzenlemeye aykırıdır. Cüzdan anahtarlarının kontrolü platformda olmalıdır.
Olumlu Etki: Müşteri cüzdanlarının kontrolünün platformda tutulması, güvenliği artırır ve platformların müşteri varlıklarını daha iyi korumasını sağlar.
Olumsuz Etki: Merkezi olmayan çözümler arayan kullanıcılar için bu düzenleme, platformların daha az esnek olmasına yol açabilir. Cüzdanların üçüncü taraflarda tutulması avantajlarını isteyen kullanıcılar için platformlar cazibesini kaybedebilir.
Oku: “Blockchain Teknolojisi ile İlgili En İyi 10 Kitap Hangisidir?“
Uyarı: Bu bültende yer alan her türlü bilgi, veri ile haberin doğruluğunu ve yeterli olduğunu garanti etmemektedir. Eksik bilgi, güncelleme ve herhangi hatalı bilgi de ortaya çıkabilecek zararlardan sorumluluk kabul etmemektedir. Bültendeki bilgiler hiçbir şekil ve surette ön ihtar ve/veya ön ihbara gerek kalmaksızın değiştirebilir ya da yayından kaldırabilir. Kripto para piyasaları hakkında genel bir bilgi vermek amacıyla hazırlanan bu bültendeki veri ve bilgiler hiçbir şekilde bu bültenin herhangi bir taahhüdünü kapsamamakla beraber tüzel/gerçek kişiler tarafından alınacak karar ve riskler bu kişilere ait olacaktır. Bültende yer alan analizlerin hiçbir surette yeterliliği ve doğruluğu garanti edilmemektedir. Oluşabilecek zarardan da sorumlu olmamakla beraber oluşabilecek herhangi bir zarar talep edilemez. Bülten’de yer alan yazılar asla yatırım tavsiyesi niteliğinde değildir. Sadece piyasalara ilişkin genel bir bilgi ve yorum içerir. Bültendeki yazıları izin almadan kullanmak, saklamak, kopyasını üretmek, görüntülemek, düzenlemek veya dağıtmak yasaktır.